Nước chiếm tới 70% diện tích bề mặt trái đất, là thành phần chính không thể thiếu trong mọi cơ thể sống. Tuy vậy, hiện nay ô nhiễm nguồn nước đã trở thành vấn đề nghiệm trọng, báo động trên toàn cầu, đặc biệt là ở những nước đang phát triển khi việc bảo vệ môi trường chưa được ưu tiên đúng mực. Vậy ô nhiễm nước là gì? Nguyên nhân và giải pháp khắc phục ô nhiễm nước thế nào? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn giải đáp vấn đề trên.
Xem thêm: 7 Chất thải nguy hại trong sinh hoạt gia đình hằng ngày
Mục lục
Ô nhiễm nước là gì?
Ô nhiễm nước là hiện tượng nguồn nước bị nhiễm hóa chất hoặc các chất lạ gây hại cho sức khỏe con người, sinh vật trên trái đất. Nguồn nước ô nhiễm xảy ra khi các hóa chất độc hại xâm nhập vào các vùng nước như sông hồ, kênh rạch, đại dương,…. Các chất này có thể hòa tan, lơ lửng hoặc đọng lại trong nước. Các chất gây ô nhiễm nguồn nước chủ yếu là: phân bón, thuốc trừ sâu; nước thải, chất thải từ chế biến thực phẩm; chì, thủy ngân, kim loại nặng; chất thải hóa học từ công nghiệp.
Hậu quả của ô nhiễm nước là gì?
Hậu quả ô nhiễm nguồn nước cho sức khỏe con người
Hầu hết các loại ô nhiễm nước đều gây hại cho sức khỏe con người, sinh vật và môi trường xung quanh. Có thể nó không gây nguy hại cho sức khỏe chúng ta ngay lập tức nhưng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Mỗi dạng ô nhiễm nước khác nhau sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe theo cách khác nhau:
- Nước bị nhiễm kim loại nặng rất độc hại với sinh vật biển như cá và động vật có vỏ và sau cùng là những người ăn chúng. Ki loại nặng xâm nhập có thể làm chậm phát triển, dẫn tới dị tật bẩm sinh hay ung thư.
- Nước thải công nghiệp thường chứa nhiều hóa chất độc hại, không tốt cho thủy sản. Một số chất độc trong nước thải công nghiệp có tác động nhẹ, nhưng cũng có trường hợp gây tử vong. Chúng có thể gây ức chế miễn dịch, suy sinh sản hoặc ngộ độc cấp tính.
- Các chất ô nhiễm trong nước thải sẽ gây nên bệnh truyền nhiễm cho các loài thủy sinh, sinh vật trên cạn thông qua nước uống. Nước ô nhiễm vi sinh vật là vấn đề lớn tại các nước đang phát triển với nhiều loại bệnh dịch như sốt thương hàn, tả,…
- Mưa sunfat từ mưa axit có thể gây hại cho sức khỏe sinh vật ở sông hồ và gây tử vong.
- Các hạt lơ lửng trong nước có thể khiến chất lượng nước uống của con người và nước cho sinh vật biển giảm. Các hạt lơ lửng thưởng làm giảm lượng ánh sáng mặt trời xuyên qua nước, gián đoạn sự phát triển của thực vật quang hợp và vi sinh vật.
Hậu quả ô nhiễm nguồn nước cho nền kinh tế
Tốn kém chi phí cho xử lý và ngăn ngừa ô nhiễm nước. Chất thải không phân hủy sẽ nhanh chóng tích tụ lại và chảy ra đại dương. Tuy nhiên, có thể xử lý, khắc phục ô nhiễm nước bằng cách ngăn chất ô nhiễm làm ô nhiễm các vùng nước lân cận. Hiện nay có một số phương pháp ngăn ngừa ô nhiễm nước như dùng hóa chất, bộ lọc sinh học/cát. Những kỹ thuật này tuy có chi phí cao để duy trì nhưng nói lại rẻ hơn so với việc làm sạch nước ô nhiễm. Chi phí làm sạch nước ô nhiễm sẽ phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Vị trí nguồn nước ô nhiễm. Nếu nguồn nước ô nhiễm ở nơi thuận tiện đi lại, di chuyển thì chi phí sẽ rẻ hơn.
- Quy mô khu vực ô nhiễm nước, diện tích càng rộng thì chi phí cho việc làm sạch càng tốn kém.
- Loại chất gây ô nhiễm nguồn nước. Một số chất gây ô nhiễm rất khó làm sạch nên chi phí để khắc phục sẽ cao hơn.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước
- Chất thải công nghiệp
- Nước thải sinh hoạt chưa được xử lý
- Hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản
- Rò rỉ dầu do tai nạn
- Sử dụng nhiên liệu hóa thạch
- Sự nóng lên toàn cầu
- Chất thải phóng xạ
- Đô thị hóa
- Chất thải động vật
- Rò rỉ lưu trữ dưới lòng đất
Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước
Xử lý nước thải đúng cách
Đây là cách làm giảm mức ô nhiễm nguồn nước cần có quy trình, kỹ thuật làm sạch tiên tiến. Hiện nay ở một số nước phát triển đã có nhà máy nước thải giúp loại bỏ mầm bệnh. Tốt nhất cần bảo trì, thay thế, sửa chữa cơ sở hạ tầng xử lý nước thải bị rò rỉ và bị lỗi. Bể tự hoại trong gia đình cần đảm bảo xử lý trước tại chỗ nước thải trước khi thấm vào đất.
Thực hành nông nghiệp xanh
Bà con có thể xây dựng, đưa vào thực hành các kế hoạch quản lý chất dinh dưỡng. Điều này sẽ làm hạn chế chất dinh dưỡng dư thừa, giảm khả năng ô nhiễm nước ngầm từ nitrat và phốt phát. Tác hại từ thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ có thể được quản lý bằng việc ứng dụng kỹ thuật quản lý dịch hại tổng hợp IPM như kiểm soát dịch hại sinh học từ đó kiểm soát sâu bệnh, giảm sự phụ thuộc vào thuốc trừ sâu.
Xử lý nước thải công nghiệp
Các ngành công nghiệp cần đảm bảo có một hệ thống xử lý chất thải tốt; có thể ngăn ngừa ô nhiễm thông qua làm mát; xử lý, loại bỏ tất cả thành phần độc hại của chất thải vào nước.
Luật pháp và chính sách chống ô nhiễm nước
Thiết lập các biện pháp hạn chế hậu quả của ô nhiễm nước thải và xử lý chất thải công nghiệp, quản lts rác thải. Những luật này cần hướng tới các thành công nghiệp, bệnh viện, trường học,….
Nỗ lực cá nhân và các chiến dịch giáo dục
Mỗi cá nhân, tổ chức cần nhận biết được sự nguy hiểm của môi trường nước. Từ đó tuyên truyền, giáo dục những người xung quanh mình, xã hội thông qua các chiến dịch vận động để tạo được ảnh hưởng trên quy mô lớn.
Có thể thấy, ô nhiễm nước hiện nay đã trở thành vấn đề ngày càng nghiêm trọng trong phạm vi toàn cầu. Chính vì thế, mỗi cá nhân hãy tự ý thức và trách nhiệm trong việc sử dụng nước để bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và toàn xã hội.
